Great Greek Wines 2025. Οι Κύπριοι βραβευθέντες οινολόγοι και οινοποιοί μιλούν στη Fine & Dine – (Γιάννης Κυριακίδης, Θεόδωρος Μακαρούνας, Μηνάς Μηνά)

Η φετινή τελετή απονομής των βραβείων Great Greek Wines 2025 πραγματοποιήθηκε στο ιστορικό ξενοδοχείο Grande Bretagne, προσελκύοντας πάνω από 300 σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο του κρασιού, της γαστρονομίας, της πολιτικής και των ΜΜΕ. Ο θεσμός, που ξεκίνησε το 2020, έχει στόχο την παγκόσμια ανάδειξη της ποιότητας του ελληνικού κρασιού.

Ο διαγωνισμός διεξήχθη στις αρχές Μαΐου στο Ace Hotel, με τη συμμετοχή 660 κρασιών από 200 οινοποιεία της Ελλάδας και της Κύπρου. Οι δοκιμές έγιναν με τυφλή γευσιγνωσία από διεθνή επιτροπή, και τη διαδικασία στήριξε ο ΕΟΤ, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο του κρασιού ως πολιτιστικού και τουριστικού πρεσβευτή. Από τα συμμετέχοντα κρασιά, μόνο το 10% (65 κρασιά) κατάφερε να αποσπάσει διάκριση, γεγονός που ενισχύει τη βαρύτητα κάθε βραβείου.

Ο Nick Andrew μιλά με τους Κύπριους νικητές — οινοποιούς και οινολόγους — των φετινών βραβείων, για τα κρασιά που ξεχώρισαν, το όραμά τους για το μέλλον και τη θέση του κυπριακού κρασιού στον διεθνή χάρτη.

Γιάννης Κυριακίδης – Vouni Panayia Winery

Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα βασικά χαρακτηριστικά του κρασιού σας που εντυπωσίασαν τους κριτές και τι πιστεύετε ότι το κάνει να ξεχωρίζει;

Ο Αντάρτης (The Rebel) κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2019 στα πλαίσια του πρότζεκτ των μικροοινοποιήσεων που ξεκινήσαμε το 2017 και είχε ως σκοπό την εις βάθος κατανόηση των ντόπιων ποικιλιών της Κύπρου μέσα από τον συνεχή πειραματισμό. Μέσα στα χρόνια ενασχόλησης τόσο έμενα και του αδερφού με την οινοποιήση, όσο και του πατέρα μας προηγουμένως, ως πρώτη γενιά του οινοποιείου, παρατηρήσαμε πως το Μαραθεύτικο στην περιοχή μας παρουσιάζει ένα πολύ ελκυστικό οργανοληπτικό προφίλ. Καθώς είναι σε θέση να δώσει πολυδιάστατα κρασιά που συνδυάζουν την κομψότητα, το έντονο, αρωματικό φρούτο, αλλά και τις ζουμερές τανίνες χωρίς να υπολείπεται σε νεύρο και δομή. Όλα αυτά σε ένα πλαίσιο αυθόρμητης ζύμωσης και ωρίμασης σε ανοξείδωτη δεξαμενή και την μηδενική χρήση βαρελιού, όπως καθιερώθηκε να οινοποιείται η ποικιλία τις τελευταίες δεκαετίες στην Κύπρο.

Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις για το οινοποιείο σας και ποιο είναι το ευρύτερο όραμα που έχετε για την πορεία του τα επόμενα χρόνια; Υπάρχουν νέες ποικιλίες, συνεργασίες ή σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε;

Το όραμα ήδη από την ίδρυση του οινοποιείου μας το 1987 ήταν και παραμένει η ανάδειξη των ατόφιων εκφράσεων των γηγενών ποικιλιών της Κύπρου και η παραγωγή ποιοτικών οίνων, με αυθεντικό χαρακτήρα που να φέρουν την ενέργεια του ορεινού αμπελώνα της Παναγιάς. Θεωρούμε καίριους παράγοντες ως προς την επίτευξη των πιο πάνω την προσήλωσή μας στην παράδοση του τόπου μας και την ήπια εξέλιξή της, όπως επίσης και την εφαρμογή αειφόρων τεχνικών αναγεννητικής αμπελουργίας.

Πιστεύουμε ένθερμα ότι οι γηγενείς ποικιλίες της Κύπρου, με τα ιδιαίτερα τους γνωρίσματα, μέσα από οινοποιήσεις που σέβονται τον χαρακτήρα τους , έχουν θέση σε niche αγορές του εξωτερικού, όπου εκτιμάται η ταυτότητα, η ποιότητα και η ιστορία πίσω από το κρασί. Τα τελευταία 8 χρόνια δημιουργήσαμε σταθερές συνεργασίες σε 15 χώρες και τα κρασιά μας πωλούνται σε επιλεγμένα μέρη σε αγορές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία, η Σιγκαπούρη, το Ντουμπάι, ο Καναδάς, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελλάδα, η Μάλτα κλπ.

Σε σχέση με την εγχώρια αγορά θεωρούμε ότι ο Κύπριος καταναλωτής πρέπει να γνωρίσει περαιτέρω τα κρασιά, τις ποικιλίες και τις αμπελουργικές περιοχές του νησιού μας. Έτσι προς αυτή την κατεύθυνση το οινοποιείο προσφέρει ξεχωριστές προτάσεις  που συνδέουν το κρασί με τον τόπο μέσα από εμπλουτισμένες εμπειρίες που περιλαμβάνουν γευσιγνωσία και περιήγηση στους ορεινούς αμπελώνες της ορεινής Πάφου.

Πώς αξιολογείτε τη σημερινή εικόνα του κυπριακού κρασιού, τόσο στην εγχώρια αγορά όσο και στο εξωτερικό; Ποιες θεωρείτε τις μεγαλύτερες προκλήσεις και ποιες τις ευκαιρίες για τον κυπριακό αμπελώνα στο μέλλον;

Στην εγχώρια αγορά έχουν γίνει βήματα προόδου αφού αρκετοί Κύπριοι αλλά και ξένοι μόνιμοι κάτοικοι, διαπιστώνοντας την ποιοτική αναβάθμιση στον τομέα, έχουν βάλει το τοπικό κρασί στην ζωή τους. Την ίδια ώρα η κατανάλωση εισαγόμενου κρασιού παραμένει σε πολύ υψηλά ποσοστά, χωρίς απαραίτητα το κρασί αυτό να αφορά κάτι ποιοτικότερο του κυπριακού κρασιού.

Στο εξωτερικό, το κυπριακό κρασί παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστο στο ευρύ κοινό, ωστόσο μέσα από τις ιδιωτικές προσπάθειες 2-3 παραγωγών έχει αρχίσει να διακρίνεται σε επιλεγμένα σημεία niche αγορών, όπου εκτιμάται η αυθεντικότητα, η ιστορία και η μοναδικότητα. Οι γηγενείς ποικιλίες, όπως το Ξυνιστέρι, το Μαραθεύτικο, η Βασίλισσα, η Μωροκανέλλα η Πρωμάρα, το Σπούρτικο, το Μαύρο, το Γιαννούδι αρχίζουν να δημιουργούν το δικό τους αποτύπωμα ανάμεσα σε σοβαρούς εισαγωγείς και sommeliers που αναζητούν κρασιά με ταυτότητα.

Θεόδωρος Μακαρούνας – Makarounas Vineyards

Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα βασικά χαρακτηριστικά των 3 κρασιών σας που εντυπωσίασαν τους κριτές και τα κάνουν να ξεχωρίζουν;

Η διάκριση στα Great Greek Wines 2025 αποτελεί μια σπουδαία αναγνώριση της προσπάθειας που κάνουμε, εγώ και η οικογένειά μου, από το 2016, όταν ιδρύθηκε το οινοποιείο μας στη Λετύμπου της επαρχίας Πάφου. Μια προσπάθεια που βασίζεται, ωστόσο, σε μια μακρόχρονη ιστορία τεσσάρων γενεών αμπελοκαλλιέργειας, με στόχο την ανάδειξη του κυπριακού κρασιού και ειδικότερα του μοναδικού terroir της Λετύμπου.
Καλλιεργούμε περίπου 280 δεκάρια αμπελώνων, σε πλήρως πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια. Όλη η φροντίδα γίνεται αποκλειστικά από εμάς, με χαμηλές αποδόσεις και βαθύ σεβασμό στη φύση, ώστε κάθε σταφύλι να φτάνει στο οινοποιείο στην καλύτερη έκφραση του.

Η Λετύμπου είναι ένας ιδιαίτερος τόπος, με υψόμετρο που κυμαίνεται από 380 έως 550 μέτρα, μέσα σε φυσική κοιλάδα περιτριγυρισμένη από ψηλότερα βουνά την Παναγιά στα 1.000 μ. και την Τσάδα στα 700 μ. Το μικροκλίμα που δημιουργείται ευνοεί τη φυσική δροσιά και παρατείνει την ωρίμαση, με τη συγκομιδή να διαρκεί από τα μέσα Αυγούστου με διεθνείς ποικιλίες  έως τα τέλη Οκτωβρίου με τις κυπριακές ποικιλίες. Τα αμπέλια μας είναι αυτόρριζα (ungrafted) και ριζώνουν σε εδάφη πλούσια σε κρυσταλλικό γύψο (crystal gypsum stone) και ασβεστόλιθο — ένα μοναδικό πετρολογικό υπόστρωμα που υπάρχει αποκλειστικά στη Λετύμπου, σε ολόκληρη την Κύπρο. Αυτό το σπάνιο έδαφος προσδίδει έντονη ορυκτότητα, αλμυρή φινέτσα και δομική ένταση στα κρασιά μας.

Η οινοποίησή μας είναι ήπια, με αυθόρμητες ζυμώσεις και ελάχιστες παρεμβάσεις, ώστε να εκφράζεται πλήρως η ποικιλιακή και η γεωγραφική ταυτότητα. Οι γηγενείς ποικιλίες που καλλιεργούμε με φροντίδα στο χέρι αποτυπώνουν με ειλικρίνεια τον χαρακτήρα της κυπριακής γης. Το αποτέλεσμα είναι κρασιά με ταυτότητα, ισορροπία και βάθος.

Κρασιά που δεν προσπαθούν να μιμηθούν κάτι άλλο, αλλά να πουν μια αληθινή ιστορία. Και είναι ιδιαίτερα συγκινητικό το ότι αυτή η ιστορία άγγιξε τους διεθνείς κριτές και αναγνωρίστηκε σε έναν θεσμό τόσο υψηλού επιπέδου. Με μεγάλη μας χαρά, τρεις ετικέτες μας, Σπουρτίκο, Μωροκανέλλα και Γιαννούδι, βραβεύτηκαν και συμπεριλήφθηκαν στη λίστα των Great Greek Wines 2025, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική και την ποιότητα των γηγενών ποικιλιών της Κύπρου.

Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις για το οινοποιείο σας και ποιο είναι το ευρύτερο όραμα που έχετε για την πορεία του τα επόμενα χρόνια;

Το όραμά μας είναι να συνεχίσουμε να δημιουργούμε αυθεντικά κρασιά με προσωπικότητα, που δεν φιλτράρονται από τάσεις, αλλά αντλούν το στίγμα τους από τον τόπο, το σταφύλι και την οικογένεια Μακαρούνα πίσω από αυτά. Η φιλοσοφία μας στηρίζεται στην πίστη στις γηγενείς ποικιλίες, στην ιδιοκαλλιέργεια και στη βιολογική αμπελουργία, όχι ως εμπορική ταμπέλα, αλλά ως ουσιαστική στάση ζωής και καλλιέργειας.

Δεν επιδιώκουμε ποσότητα. Αν το οινοποιείο «μεγαλώσει», θα είναι για να πάμε σε βάθος, όχι για να γίνουμε πιο εμπορικοί. Πιστεύουμε πως το πραγματικό μέγεθος μετριέται σε ποιότητα, συνέπεια και αναγνώριση. Τα τελευταία δυο χρόνια έχω ξεκινήσει πειραματικές οινοποιήσεις μικρής κλίμακας, με στόχο να εμβαθύνω την δυναμική των κυπριακών ποικιλιών, παρατηρώντας πώς εκφράζονται.

Παράλληλα, βρισκόμαστε σε συζητήσεις για εξαγωγές σε αγορές που αναζητούν κρασιά terroir με αυθεντικότητα. Ήδη εξάγουμε σε εννέα χώρες, και θέλουμε να συνεργαζόμαστε με ανθρώπους,  sommeliers, wine bars, ανεξάρτητα καταστήματα σε Ευρώπη, Ασία και Αμερική που κατανοούν σε βάθος το τι πρεσβεύουμε. Προσπαθούμε να συμβάλουμε σε έναν σύγχρονο διάλογο γύρω από το κυπριακό κρασί, όχι ως «κάτι εξωτικό», αλλά ως ισότιμη φωνή στο διεθνές τραπέζι.

Τέλος, έχουμε δημιουργήσει μια ουσιαστική οινοτουριστική εμπειρία στον χώρο μας. Όχι κάτι «τουριστικό», αλλά μια βιωματική επαφή με τον τόπο, το κρασί και τη φιλοξενία μας. Ο επισκέπτης περπατά στο χωριό της Λετύμπου, πηγαίνει στα αμπέλια, δοκιμάζει κρασί στο κελάρι, και μοιράζεται ένα γεύμα με τοπικά προϊόντα από τα χέρια της μητέρας μου, Ελένης, μια εμπειρία που ενώνει το κρασί με τον πολιτισμό μας.

Πώς αξιολογείτε τη σημερινή εικόνα του κυπριακού κρασιού και ποιες είναι οι προκλήσεις και ευκαιρίες για το μέλλον;

Το κυπριακό κρασί βρίσκεται σε μια σημαντική φάση αναγέννησης. Η ποιότητα έχει ανέβει θεαματικά τα τελευταία χρόνια και βλέπουμε όλο και περισσότερους παραγωγούς να στρέφονται με σοβαρότητα στις γηγενείς ποικιλίες. Ωστόσο, η μικρή κλίμακα της Κύπρου, με περιορισμένους όγκους και ακόμα μικρότερη διεθνή αναγνωρισιμότητα, παραμένει μια πρόκληση. Η εξωστρέφεια απαιτεί συντονισμό, κοινό όραμα και στρατηγική. 

Δεν αρκεί να δουλεύει ο καθένας μόνος του, χρειαζόμαστε συλλογική αφήγηση. Η μεγαλύτερη ευκαιρία μας είναι οι κυπριακές ποικιλίες: το Ξυνιστέρι, το Σπουρτίκο, η Βασίλισσα, η Πρωμάρα, η Μωροκανέλλα, το Μαραθεύτικο, το Γιαννούδι το Όφθαλμο, η Λευκάδα και το Μαύρο. Ποικιλίες με χαρακτήρα, ιστορία και δυναμική, που μπορούν να σταθούν στο διεθνές προσκήνιο, αν παρουσιαστούν με συνέπεια και αυθεντικότητα. Είμαι αισιόδοξος, αν συνεχίσουμε με σεβασμό, ποιότητα και συνεργασία, το κυπριακό κρασί μπορεί να βρει τη θέση που του αξίζει, όχι με βάση την ποσότητα, αλλά με βάση τη μοναδικότητα και την ιστορία του.

Μηνάς Μηνά – επικεφαλής οινολόγος και Γενικός Διευθυντής – Kyperounda Winery

Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα βασικά χαρακτηριστικά του κρασιού σας που εντυπωσίασαν τους κριτές και το κάνουν να ξεχωρίζει;

Η διάκριση του Ακτή στα Great Greek Wines αποτελεί για εμάς στο Οινοποιείο Κυπερούντας μια πολύ σημαντική αναγνώριση και πηγή υπερηφάνειας. Πιστεύουμε πως η επιτυχία του οφείλεται στην αρμονική ισορροπία που καταφέρνει να συνδυάσει ανάμεσα στην κομψότητα και την ένταση. Το Ακτή είναι ένα κρασί που αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο την Κυπριακή του καταγωγή, χάρη στη φρεσκάδα, τη μεταλλικότητα και το βάθος που προσφέρει. Το αρωματικό του προφίλ, με φρουτώδεις νότες, ανθικές πινελιές και μια χαρακτηριστική ορυκτότητα, του χαρίζει ξεχωριστή ταυτότητα. Φυσικά, η προσεκτική οινοποίηση και η σχολαστική επιλογή των σταφυλιών έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην τελική ποιότητα του κρασιού.

Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις για το οινοποιείο σας και ποιο είναι το ευρύτερο όραμα που έχετε για την πορεία του τα επόμενα χρόνια;

Το όραμά μας είναι να συνεχίσουμε να αναδεικνύουμε τον μοναδικό ορεινό χαρακτήρα της περιοχής μας μέσα από κρασιά αυθεντικά και ποιοτικά. Στα άμεσα σχέδιά μας βρίσκεται η περαιτέρω ανάδειξη των γηγενών κυπριακών ποικιλιών, με πρωταγωνιστή το Ξυνιστέρι. Μέσα από πειραματικές μικρές οινοποιήσεις, προσπαθούμε να αποδώσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη μοναδικότητά του. Παράλληλα, εξετάζουμε τη δημιουργία νέων ετικετών που θα αναδεικνύουν διαφορετικές όψεις του terroir μας, χρησιμοποιώντας τόσο γηγενείς όσο και διεθνείς ποικιλίες, με στόχο την ενίσχυση της κυπριακής οινικής ταυτότητας.

Πώς αξιολογείτε τη σημερινή εικόνα του κυπριακού κρασιού και ποιες είναι οι προκλήσεις και ευκαιρίες για το μέλλον;

Η εικόνα του κυπριακού κρασιού έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Παρατηρούμε αυξημένη ποιότητα, μεγαλύτερη συνέπεια και μια νέα γενιά οινοποιών με φρέσκο όραμα και πάθος. Στην εγχώρια αγορά υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για το καλό κυπριακό κρασί, ενώ στο εξωτερικό αρχίζουμε να κερδίζουμε την αναγνώριση που μας αξίζει.

 Οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε παραμένουν η περιορισμένη παραγωγή, η κατακερματισμένη προβολή και η ανάγκη για μια συνεκτική στρατηγική εξωστρέφειας. Ωστόσο, διαθέτουμε μοναδικές ποικιλίες, παλιά αμπέλια και ένα εξαιρετικό κλίμα, στοιχεία που αν αξιοποιηθούν σωστά μπορούν να μας καταστήσουν ανταγωνιστικούς και διεθνώς αναγνωρίσιμους.